سبک زندگی سالم از نظر طب ایرانی چگونه است؟
آیا تا به حال به محل خواب خود توجه کردهاید؟ یا به جنس لباسی که میخرید یا به نحوه خرید و نگهداری و پخت مواد غذایی!؟ آیا میدانید تحرک بدنی کافی چه استانداردهایی دارد؟ وآیا خوردن و آشامیدن را تنها یک لذت و غریزه میدانید!؟ نقش خواب روی بدن ما چیست و زمان خاصی دارد؟
آنچه که بسیار اهمیت دارد دانستن جزییات این موارد است تا تنی سالم و روانی سالم داشته باشید. در واقع بزرگترین سهم حفظ سلامتی را سبک زندگی کردن ما دارد. برای بهتر روشن شدن این موارد این مقاله را با دقت بخوانید:
سبک زندگی سالم دارای شش جزء ضروری است:
خوردن و آشامیدن
خواب و بیداری
دفع ادرار و مدفوع و عرق
فعالیت بدنی و جنسی
غم و شادی، استرس و خشم
آب و هوا
از بین این شش اصل سبک زندگی سالم، غذا مقولهای ویژه و بسیار مورد توجه بیشتر مردم است. حتما شما هم سوالاتی درباره روزه آب، رژیم فستینگ، گیاهخواری، غذای خوب و خونساز، الگوهای تغذیهای سالم و نحوه نوشیدن مایعات دارید.
خوب است از دستهبندی مواد غذایی شروع کنیم. موافقید؟
گندم خوب و پاکیزه بدون آفت، تخم مرغ و گوشت گوسفند، برنج خوش عطر شمال ایران از جمله غذاهای کامل، خوش هضم و پرخاصیت محسوب میشوند. سایر سبزیجات و میوهها و گوشتها و حبوبات نیاز به اصلاح دارند و نحوه پخت و اضافه نمودن برخی ادویه.
گاهی از ترکیب و پخته شدن برخی مواد غذایی، آنچه ایجاد میشود دیرهضم و غلیظ است مانند غذاهای خمیری که با آرد سفید فراوری شده‌اند مثل ماکارونی (این جمله به معنی نخوردن ماکارونی نیست بلکه در افراد با بیماریهای مختلف و در افراد سالم رویکرد درستی را باید انتخاب کرد.) و یا تخم مرغ آبپز زیاده پخته شده که رنگ زرده آن به کبودی مایل باشد. یا کله پاچه و یا غذایی که در روغن نامناسب سرخ شده است مثل مرغ سوخاری!
گاهی هم ترکیب غذا لطیف و ساده و خوش هضم است مانند فرنی، شیربرنج، شله زرد، سوپ کدو حلوایی، سوپ جو و …این دسته از غذاها زیاد در معده نمانده و زود هضم است و در کارگران ساختمانی، معادن و ورزشکاران بیشتر حالت پیش غذا یا دسر را دارد.
نکات ضروری در خوردن غذا:
به اعتدال خوردن
چگونه بفهمیم که به اعتدال میخوریم!؟ جانب تعادل را نگهداشتن چندان کار پیچیدهای نیست. فقط کافیست به احوال معده خود حدود یکی دو ساعت بعد خوردن غذا توجه کنید اگر ورم کرده و سنگین است و احساس پری دارید، آروغ میزنید و بوی بد دهان دارید با در نظر گرفتن حجم معده و قوت معده خود غذا نخوردهاید و زیادهروی نمودهاید. و فردا یک سوم حجم بشقاب خود را خالی کنید در این صورت به اعتدال خوردهاید. راه دوم این است که اگر در ماههای گذشته روی روال اضافه کردن وزن افتادهاید پس خوردن شما از دامنه اعتدال خارج شده است و الان و همین امروز یک سوم بشقاب خود را کم کنید.اید.
خوردن به وقت گرسنگی
احساس گرسنگی دارید؟
پس وقتش است چیزی بخورید! و حواستان باشد که خوردن به وقت گرسنگی موجب استمرار سلامتی شما است. ولی گاهی افراد زیاده گرسنه میشوند یا بهتر است بگوییم احساس کاذب گرسنگی دارند در این صورت نیاز به کمک پزشک و تغییر عادت است.
علامت اشتهای صادق چیست؟ حس سبکی در معده، عدم آروغ زدن و نداشتن بوی بد دهان
آرامش بعد خوردن غذا
غذا خوردید! نوش جانتان! الان وقت دویدن، ورزش کردن، خانه تکانی و شست و شو و فعالیت بدنی نیست. غذا برای درست هضم شدن نیاز به همه بدن شما دارد و در صورتیکه فعالیت بدنی داشته باشید، فرایند هضم در بدن شما کامل انجام نخواهد شد.
در هم خوری ممنوع
خوردن نان و ماست در کنار خورش قیمه و یک کاسه هم بورانی اسفناج اتفاق بدی را در معده شما رقم خواهد زد. سعی کنید غذای سفره شما یک نوع باشد و در هم خوری نکنید تا قوت معده شما به تدریج ضعیف نشود. ضعف معده هم موجب چاقی یا لاغری بیمارگونه است هم موجب علایم گوارشی!
تعدد وعدههای غذایی
در غالب موارد و بیشتر افراد صبحانه و ناهار و شام الزامی است و در موراد خاصی در شرایط غیر معمول از تعداد وعدهها میتواند کاسته شود. صیحانه ملکه وعدهها است به هنگام طلوع خورشید بهترین وقت میل نمودن آن است. ناهار را حدود ظهر و شام را ابتدای شب دو تا سه ساعت قبل موعد خواب باید میل نمود. نظم وعدهها در حفظ سلامتی ارزشمند است.
عدم مداومت به یک نوع غذای خاص
شاید سفره رنگین کمانی را شنیده باشید؟ سفره شما هم در طول هفته و ماه باید رنگین کمانی از سبزیجات، میوهها و حبوبات و گوشتها و غلات باشد. همه انچه خدای بزرگ برای خوردن آفریده از کاهو و کدو حالوایی تا بادام و گردو تا لوبیا چشم بلبلی و ماش تا پرتقال و سیب و … در کنار نان و برنج و گوشت باید در رژیم روزمره شما در نظر گرفته شود.
عدم مداومت به غذای سرد
غذاهای حاضری مثل آبدوغ خیار و ساندویچ سرد و نان و ماست و … نباید مداومت شوند. در فصل سرد سال به خصوص خوردن غذای گرم بسیار زیاد توصیه شده است.
رعایت اقلیم در انتخاب غذا
در منطقه شما چه چیزی بیشتر به عمل میآید؟ سیر همدان در همدان خورده شود و سیر شمال در شمال، خرمای بوشهر در بوشهر و … غذای غالب شما باید در اقلیم شما پرورانده شده باشد. و طبیعی است ماهی بوشهر و خرمای حاجی آباد در تهران و زنجان برای مثال، فقط هوسانه است نه خوراک هر روز
آیا چیزهایی هستند که بهتر است حذفشان کنیم و در بیماریها اصلا نخوریم و در سلامتی هم تا جایی که میشود پرهیز شوند؟
خبر بد این است که بله! برخی از مواد غذایی را بهتر است نخورید!
انواع گوشتهای فرآوری شده و غذاهای نیمه آماده مانند سوسیس، کالباس، همبرگر، ناگت و …
انواع تنقلات پر شیرین و پر نمک مانند دراژه، پفک و چیپس و …
انواع سس به خصوص مایونز
غذاهای پر چرب سرخ شده در روغن مانند مرغ سوخاری
سیب زمینی سبز، بادمجان سبز، گوجهفرنگی سبز و سفید
بخشهای سوخته کباب، نان و ذرت کبابی و هر چه کباب میکنید.
گوشت نیمپز
غذای مانده
آبغوره و رب و آب و … هر چه در ظروف پلاستیکی در معرض تابش آفتاب قرار گرفته است.
آبمیوه صنعتی
مکمل شیر صنعتی که با قهوه خورده میشود.
کره گیاهی و مارگارین
و آنچه که بهتر است کمتر در رژیم روزمره باشد:
نان سفید، انواع کنسروها و سسها، نوشیدنیهای انرژیزا و گازدار، دلسترهای طعمدار، سالاد الویه
تداخلات غذایی
این موارد را با هم نخورید:
ماست همراه غذای گوشتی
گوشت ماهی و مرغ در یک وعده
انگور بعد کله پاچه
ماهی و تخم مرغ
خیار و گوجه فرنگی خام همراه غذا
شیر و خربزه، شیر با ترشها
ماست با پنیر
نوشیدن آب یخ با غذای گرم
دکتر الهام اختری
کلمه مصلح یعنی چه و چه کاربردی دارد؟
مصلح، طبیعت خوردنی شما را اصلاح میکند و هضم آن را بهبودی میبخشد. مثلا ماهی را با سیر و نارنج بپزید و ماست و دوغ را با نعنا و گل محمدی میل کنید و عدسی را با گلپر و شیر را با دارچین!
هندوانه در گرم مزاج با سکنجبین و در سردمزاج با عسل
نخود با زیره و دارچین، ماش با تفت داده شدن و زیره
ماست با زنیان، آویشن و نعنا
لوبیا با دارچین و زیره و نمک
گوشت گاو با بسیار پخته شدن و سیر
گلاب با نبات و شکر
گردو در گرم مزاجان با انار
کلم با پخته شدن همراه گوشت و روغن بادام
کاهو با نعنا و زیره و سکنجبین
قهوه با زعفران و گلاب و نبات
قارچ با نمک و شوید و فلفل
عدس با گوشت و گلپر
شیر با دارچین و عسل
سیب زمینی با تنوری پخته شدن و اویشن
خیار با نمک و زنیان
چای با زنجبیل و زعفران و هل و در گرم مزاج با شیر
جو با رازیانه
پنیر تازه با سیاهدانه و گردو و اویشن و عسل
برنج با خیساندن
باقلا با جوشاندن و گلپر
بادمجان با تلخاب گرفتن و تفت دادن
اسفناج با دارچین و فلفل
غذاها و مزاج:
خیلی نگران نوع مزاج خود نباشید و توجه داشته باشید که در سالهای رشد و نمو با سبک زندگی سالم و ورزش و خوردن به اعتدال غذاهایی که در گرمی و سردی تعادل دارند میتوانید سلامتی خود را تضمین کنید. دانستن مزاج شما بر پزشک متخصص طب سنتی ضرورت دارد تا بتواند برای شما به وقت بیماری غذا و دوا را برنامهریزی نماید.
بدون دیدگاه